مزیت استفاده از بریس‌های متحرک ارتودنسی

بریس‌های ارتودنسی متحرک عملکرد خود را با وارد کردن فشار آرام و کنترل شده به دندان‌ها جهت حرکت دادن آنها به سمت موقعیت مناسب انجام می‌دهند. مزیت استفاده از بریس‌های ارتودنسی متحرک مربوط به امکان خارج کردن آنها برای غذا خوردن و تمیز کردن می‌باشد. علاوه بر این، در صورتی‌که قصد دارید در یک ملاقات مهم یا مهمانی رسمی شرکت کنید، می‌توانید بریس‌های ارتودنسی متحرک را از دهان خود خارج کنید. به هر حال، این ابزارها به میزان بریس‌های سنتی و ثابت اثربخشی ندارند. به همین خاطر لازم است متخصص ارتودنسی با بررسی شرایط درباره نوع مناسب ارتودنسی به شما راهنمایی لازم را ارائه نماید.

کاربرد بریس‌های ارتودنسی متحرک

حفظ فضا
کاهش مشکل پیش‌دندانی (که با بهبود ظاهر صورت فرد همراه است)
کمک به رشد مناسب دندان‌ها
حرکت دندان‌ها به سمت موقعیت مناسب

در چه مواردی استفاده از بریس‌های ارتودنسی متحرک مناسب است؟

مشکلات ساده مربوط به نامرتبی یک یا چند دندان را می‌توان با هدایت آنها به سمت موقعیت صحیح از طریق بریس‌های ارتودنسی متحرک درمان کرد. علاوه بر این تمام افرادی که سن آنها بالاتر از ۷ سال است می‌توانند از بریس‌های ارتودنسی متحرک با طول درمان تقریبی بین ۶ تا ۹ ماه استفاده کنند. به هر حال، باید همیشه به خاطر داشته باشید موفقیت درمان با استفاده از بریس‌های ارتودنسی متحرک به رعایت دقیق توصیه‌ها و نکات پزشک معالج توسط بیمار بستگی دارد.

به هر حال، استفاده از بریس‌های ارتودنسی متحرک برای همه افراد مناسب نیست و به همین خاطر لازم است فرد قبل از تصمیم‌گیری نهایی درباره مناسب بودن این درمان برای خود، با متخصص ارتودنسی صحبت کند. در واقع بریس‌های متحرک بیشترین تاثیر را برای مشکلات ارتودنسی خفیف و متوسط دارد. این درمان برای حرکت افقی دندان‌ها (به سمت راست یا چپ)) مناسب است، اما اثربخشی لازم را برای اصلاح موارد چرخش دندان‌ها به داخل یا خارج ندارد. به این ترتیب مشکلات شدید مربوط به ازدحام دندان‌ها، فضای زیاد بین دندان‌ها یا مشکلات شدیدد نامرتبی آنها بهتر است با بریس‌های ارتودنسی سنتی و ثابت درمان شوند. از این طریق متخصص ارتودنسی توانایی بیشتری برای کنترل حرکت دندان‌ها در اختیار خواهد داشت.

انواع بریس‌های ارتودنسی متحرک

ابزارهای فانکشنال (FUNCTIONAL APPLIANCE)
یک ابزار فانکشنال در واقع بریس متحرکی است که بطور همزمان بر روی دندان‌های بالا و پایین استفاده می‌شود. امروزه انواع مختلف این ابزارها ساخته شده و برای استفاده افراد قابل دسترسی است.

توین بلاک
این ابزار عبارت از بریس‌های ارتودنسی متحرک است که برای ایجاد هماهنگی در فک مورد استفاده قرار می‌گیرد. توین بلاک به عنوان یک ابزار قوی می‌تواند مشکل اورجت دندان را در نوجوانان کاهش داده و برای مثال از ۱۰ میلی‌متر به استاندارد ایده‌آل ۴ میلی‌متر در طول ۶ تا ۹ ماه برساند. به این ترتیب لازم است فرد طبق توصیه متخصص ارتودنسی به صورت تمام وقت این ابزار راا برای مدت ۹ تا ۱۲۲ ماه استفاده کند.

با توجه به اینکه این ابزار ارتودنسی متحرک از قدرت عضلات جویدن غذا در دهان استفاده می‌کند، لازم است فرد در طول یک دوره زمانی مشخص از آن بطور تمام وقت استفاده کند. به هر حال، در صورتی‌که با خستگی فک در هنگام استفاده از این ابزار مواجه شدید، به سادگی می‌توانید بریس ارتودنسی متحرک را برای یک مدت زمانی کوتاه از دهان خارج کرده و به فک خود استراحت دهید.

توین بلاک به نحوی طراحی شده که امکان غذا خوردن در هنگام استفاده از آن برای بیمار وجود داشته باشد. با این وجود اگر در ابتدا غذا خوردن با این ابزار ارتودنسی متحرک برای شما دشوار بود، می‌توانید در هنگام صرف غذا آن را از دهان خود خارج کنید.

پلاک‌های ارتودنسی متحرک و نگهدارنده‌ها

پلاک‌های ارتودنسی متحرک و نگهدارنده‌ها بطور معمول برای حفظ نتایج ارتودنسی پس از تکمیل درمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. اکثر نگهدارنده‌های ارتودنسی را می‌توان برای غذا خوردن و تمیز کردن از دهان خارج کرد، اما لازم است بیمار تا حد ممکن از آنها پس از تکمیل درمان ارتودنسی متحرک استفاده کند تا به این ترتیب ساختار جدید تشکیل شده برای دندان‌ها و طرح لبخند خود را حفظ نماید.

فضا نگهدار ارتودنسی متحرک

از بین رفتن پیش از موعد دندان شیری می‌تواند مشکلات متعدد برای رشد دندان‌های دائمی ایجاد کند. به غیر از مشکلات عادی ایجاد شده در ارتباط با غذا خوردن و صحبت کردن، فاصله ایجاد شده در این شرایط می‌تواند باعث شود سایر دندان‌ها به سمت فضای خالی حرکت کرده و مسیر رشد دندان‌های دائمی را مسدود کنند. این شرایط در نهایت باعث نامرتبی دندان‌ها می‌شود. به این ترتیب استفاده از فضا نگهدار ارتودنسی متحرک در محل فضای خالی بین دندان‌ها می‌تواند در پیشگیری از این مشکلات نقش موثر داشته باشد.

مراقبت از بریس‌های ارتودنسی متحرک

این ابزارها می‌بایست طبق توصیه متخصص ارتودنسی استفاده شده و فقط برای تمیز کردن یا انجام فعالیت‌های ورزشی دارای تماس مستقیم از دهان خارج شوند. همواره لازم است بیمار بلافاصله پس از خارج کردن این بریس‌های ارتودنسی متحرک از دهان آنها را در جعبه مخصوص قرار دهد تا به این ترتیب از وارد شدن آسیب به آنها یا گم شدن احتمالی بریس‌ها جلوگیری کند.
بریس‌های ارتودنسی متحرک می‌بایست حداقل دو بار در روز تمیز شوند. انجام این کار از طریق استفاده از یک مسواک با موهای نرم و خمیردندان برای پاک کردن مواد غذایی باقیمانده بر روی بریس امکان‌پذیر است. به این منظور لازم است سینک ظرف‌شویی به میزان کافی با آب پر شود تا از شکسته شدن این ابزارهای ارتودنسی متحرک در صورت افتادن آنها از دست جلوگیری گردد. علاوه بر این بیمار می‌تواند هر دو روز یک بار از یک محلول مخصوص برای ضدعفونی کردن بریس‌های ارتودنسی متحرک استفاده کند.
در هنگام استفاده از بریس‌های ارتودنسی متحرک لازم است از مصرف مواد غذایی خاص شامل غذاهای چسبنده، سفت، بسیار شیرین و نیز آدامس خودداری شود. مصرف این غذاها می‌تواند باعث وارد شدن آسیب به بریس‌های  یا چسبیدن آنها به ابزارهای ارتودنسی شده و در نتیجه این شرایط فرآیند ایجاد پوسیدگی در دهان آغاز می‌شود.
از مصرف نوشیدنی‌های گازدار و اسیدی خودداری کنید. این نوشیدنی‌ها شامل انواع نوشابه‌های گازدار و آب میوه هستند. در واقع مصرف این نوشیدنی‌ها می‌تواند باعث وارد شدن آسیب دائمی به مینای دندان شود. در هر حال بهتر است از آب به عنوان یک نوشیدنی سالم استفاده شود!
سعی کنید بریس‌های ارتودنسی متحرک را بطور تمام وقت استفاده کنید. خارج کردن این ابزارها از دهان در هنگام غذا خوردن نمی‌تواند در فرآیند درمان شما اختلال ایجاد کند، اما مطمئناً این فرآیند را با تاخیر مواجه خواهد کرد.
شما می‌توانید بریس‌های ارتودنسی متحرک را با مسواک نرم و خمیردندان شستشو دهید. علاوه بر این لازم است این ابزارها با محلول مخصوص برای ۴ یا ۵ بار در هفته ضدعفونی شوند.
در بهترین حالت لازم است بریس‌های ارتودنسی متحرک در هنگام ورزش کردن از دهان خارج شوند. به این منظور شما می‌توانید بریس‌های خود را در یک جعبه مخصوص به منظور حفاظت از آنها قرار دهید. به خاطر داشته باشید لازم است نام خود را بر روی جعبه نگهداری بریس ارتودنسی متحرک بنویسید.
معمولاً به افراد توصیه می‌شود هنگام نواختن سازهای بادی بریس‌های ارتودنسی متحرک را از دهان خود خارج نمایند.

معایب استفاده از بریس‌های ارتودنسی متحرک
درمان با بریس‌های ارتودنسی متحرک نیازمند مسئولیت‌پذیری و پشتکار بیمار برای استفاده از آنها است. به این ترتیب بیمار می‌بایست از این بریس‌ها بطور تمام وقت به غیر زمان غذا خوردن، مصرف نوشیدنی، مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن استفاده کند. این شرایط به معنی اینست که اگر شما باز گرداندن بریس‌های ارتودنسی متحرک را به دهان خود پس از انجام این فعالیت‌ها فراموش کنید، پیشرفتی در فرآیند درمان شما ایجاد نخواهد شد. بطور مشابه، در صورتی‌که به مقدار لازم از این بریس‌های ارتودنسی متحرک استفاده نشود، دندان‌های شما طبق برنامه تعیین شده به سمت موقعیت صحیح حرکت نخواهند کرد. در نتیجه این شرایط ممکن است شما با نتایج درمان غیر موفقیت‌آمیز یا یک دوره طولانی درمان مواجه شوید.

احساس ناراحتی برای چند روز اول استفاده از بریس‌های ارتودنسی متحرک مسئله‌ای عادی است و قرار گرفتن مناسب این ابزارها در دهان و عادت کردن بیمار به استفاده از آنها ممکن است به چند هفته زمان نیاز داشته باشد.

ارتودنسی و دانستنی های آن

ارتودنسی علم تصحیح روابط نامناسب فک و دندان و جفت و ردیف کردن دندان‌های نامنظم جهت داشتن طرح لبخند زیبا است.

ارتودنسی درمانی مختص دوران نوجوانی نیست و بسیاری از بزرگسالان نیز حتی در سنین بالا از این درمان بهره‌مند می‌شوند.پس بهتر است ابتدا کمی در مورد دندان‌ها توضیح دهیم. دندان‌ها در بسیاری از افراد در زاویه درست و فاصله مناسب از هم رویش نمی‌کنند. در بعضی افراد دندان‌ها ممکن است خیلی نزدیک به‌هم یا روی هم رویش پیدا کنند و بدین‌ترتیب نامرتب و شلوغ خواهند بود. نکته بعدی به تفاوت سایز فک و دندان‌ها برمی‌گردد، یعنی امکان دارد فک کوچک بوده ولی دندان‌ها بزرگ باشند که دراین‌صورت دندان‌ها شلوغ به‌نظر می‌رسند.
بطور کلی درمان های ارتودنسی بر حسب نوع دستگاهی که ارتودنتیست به کار می گیرد به دو نوع اصلی، ارتودنسی ثابت (Fix) و ارتودنسی متحرک (Removable) تقسیم می شوند.

ارتودنسی متحرک چیست؟

منظور از این درمان ارتودنسی متحرک استفاده از پلاکهای متحرک می باشد که توسط خود بیمار در دهان قرار داده شده و در هنگام غذا خوردن از دهان خارج می شود؛ بنابراین نتیجه این درمانهاd ارتودنسی کاملا وابسته به همکاری بیمار است.
هدف اولیه از این درمان ارتودنسی اصلاح روابط ،موقعیت و اندازه فکین می باشد.پلاکها ممکن است تک فکی ویا دو فکی (روی هر دو فک بالا و پایین ) باشد .
این دستگاه‌های ارتودنسی همان‌طور که از نام آنها مشخص است، متحرک هستند و روی دندان‌ها ثابت نمی‌شوند و بیمار می‌تواند در مواقع لزوم مانند غذا خوردن، مسواک‌زدن و… آنها را از دهان خارج کند و دوباره در دهان قرار دهد.

این دستگاه‌های ارتودنسی معمولا از اجزای سیمی و یک بخش آکریل ساخته می‌شوند که اجزای سیمی را به هم متصل می‌کند. همچنین در مواقع مورد نیاز می‌توان از پیچ‌های ارتودنسی در این دستگاه‌های ارتودنسی استفاده کرد که معمولا در مواقع ایجاد فضا برای دندان‌ها یا اصلاح تنگی عرض فک بالا یا پایین از آنها استفاده میشود.
این پلاکهای ارتودنسی از یک بخش اکریلی و یک سری اجزای سیمی تشکیل شده که پلاک را سر جای خود در دهان نگه می دارند . بخش فعال دستگاه یکسری فنر و یا پیچ می باشد که با فعال کردن انها باعث حرکت دندانها یا بزرگ شدن فکها می شود.
پلاکهای ارتودنسی دوفکی که حجیمتر هستند برای تغییر موقعیت و اندازه فک پایین استفاده می شود که با سطوح شیبدار تعبیه شده ، اینکار را انجام می دهند.
از انجا که هدف از این پلاکهای ارتودنسی متحرک اصلاح ساختار اسکلت می باشد ، حتما باید پیش از بلوغ استفاده شوند.البته بعد از بلوغ هم امکان استفاده از این پلاکها وجود دارد ولیکن تنها نتیجه آن حرکت دندانها است که تا حدود مشخصی امکان دارد و اگر مشکل ساختار و موقعیت فکها زیاد باشد نیاز به درمانهای جراحی در کنار ارتودنسی وجود خواهد داشت.
بیمار باید پلاکهای ارتودنسی متحرک را شبانه روز بجز مواقع غذا خوردن استفاده کند و معمولا 6 ماه زمان نیاز است تا مشکل بیمار اصلاح شود ، البته ممکن است بیمار در مرحله بعد نیاز به استفاده از پلاکهای ارتودنسی دیگری هم داشته باشد. در صورت اصلاح کامل مشکل فکی بیمار ، تا مدتی بیشتر باید بیمار حداقل شبها از پلاک استفاده کند تا نتایج درمان تثبیت شده و برگشت نکند.در این مرحله امکان حرکات محدود دندانها وجود دارد ولی به دست آوردن دندانهای کاملا صاف و منظم مستلزم درمانهای ارتودنسی ثابت می باشد.البته با پلاکهای متحرک امکان اصلاح بی نظمی های مختصر دندانها در هر سنی وجود دارد.
پلاکهای ارتودنسی متحرک باید بعد هر وعده غذا با مسواک و خمیر دندان تمیز شود.
این مورد را نیز باید ذکر کنم که گاهی برای اصلاح روابط و موقعیت فکها باید از دستگاههای خارج دهانی ارتودنسی استفاده کرد که به پلاکهای داخل دهان متصل می شوند.
البته در پایان درمان ارتودنسی ثابت نیز برای تمام بیماران از پلاکهای متحرک استفاده می شود که اینها اصطلاحا پلاکهای نگهدارنده نام دارند و هدف از انها تنها حفظ دندانهای مرتب شده درر موقعیت جدید و جلوگیری از برگشت نتایج  درمان ارتودنسی می باشد.در واقع بعد از حرکت دندانها، الیاف لثه و بافتهای نگهدارنده که مثل کش می مانند کشیده می شوند که باید به مرورر زمان با وضعیت جدید منطبق شده و از برگشت نتایج درمان ارتودنسی جلوگیری شود.

پلاک ارتودنسی متحرک برای چه کسانی لازم است؟

پلاک‌های متحرک ارتودنسی برای درمان ناهنجاری‌های ساده فک و صورت و دندان‌ها استفاده می‌شوند. جایی که فقط لازم است دندان‌ها اندکی مرتب شوند و به جابه جایی کاملی نیاز ندارند. به طور مثال ممکن است دندان‌های جلویی فک بالای شما اندکی بیرون زده باشد و می‌توان با این پلاک‌های ارتودنسی زاویه دندان‌ها را تغییر داد و آنها را مرتب کرد. برای استفاده از این پلاک‌های ارتودنسی به طور معمول می‌توانید به دندانپزشک عمومی مراجعه کنید.
هنگامی که درمان ارتودنسی دندان‌های شما به پایان رسید، باید به دندان‌ها فرصت داد تا در موقعیت جدید تثبیت شوند. در این زمان دندانپزشک یک پلاک متحرک را برایتان تجویز خواهد کردد که باید چند ماه از آن استفاده کنید. این پلاک ارتودنسی متحرک ، دندان‌ها را در موقعیت جدید حفظ می‌کند تا الیاف لثه‌ای و استخوان کافی در اطراف ریشه‌شان تشکیل شود و در موقعیت جدید تثیبیت شوند.

مزایا دستگاه ارتودنسی متحرک

دستگاه های ارتودنسی متحرک قابلت خارج شدن از دهان را داشته و بیمار هر زمانی اراده کند می تواند این کار را انجام دهد، در صورتی براکت ها این گونه نیستند و بعد از قرار گرفتن در دهان، خروج آن بدون کمک متخصص ارتودنسی ممکن نیست. ولی بیمار باید توجه داشته باشد که اگر دوست دارد نتیجه دلخواه خود را بگیرد، دستگاه متحرک را فقط هنگام خوردن غذا و تمیزز کردن دندان ها باید خارج کرده و سپس بالافاصه در دهان قرار دهد.اگر کمتر از زمان مورد نظر در دهان قرار داشته باشند، درمان ارتودنسی طولانی تر خواهد بود.
افرادی که از ارتودنسی متحرک استفاده می کنند کمتر نیاز به مراجعه به ارتودنتیست پیدا می کنند تا کسانی که از براکت ها استفاده می کنند. البته ناگفته نماند که این نوع درمان گران تر از ارتودنسی با استفاده از براکت ها می باشد ولی نکته حائز اهمیت اینجا ست که راحتی آن قیمت بالای را کمرنگ تر می کند.

هزینه ارتودنسی 

هزینه درمان‌های ارتودنسی بستگی به میزان مشکل و نوع ارتودنسی دندان دارد. در صورتیکه درمان‌های مرحله اول با پلاک‌های متحرک انجام شود هزینه و قیمت این درمان کمتر خواهد بود، البته بسته به شدت مشکل و تعداد پلاک‌های ارتودنسی مورد استفاده این هزینه متفاوت خواهد بود.

نکاتی درباره درمان ارتودنسی

مانند بسیاری از معالجات پزشکی، همکاری بیمار در طی درمان بسیار مهم بوده و بیشترین نقش را در طی درمان ارتودنسی ،بیمار، بر عهده دارد .

درمانهای مرتبط با اصلاح رشد (مشکلات فکی) درمانهای طولانی هستند که به همکاری بسیار زیادی نیاز دارند در این درمانها عمدتا از دستگاههای ارتودنسی متحرک استفاده می شود . کاربرد دیگر استفاده از دستگاههای ارتودنسی متحرک حفظ نتایج درمانی بدست آمده از درمان ارتودنسی ثابت است.

در این حالت دستگاه ارتودنسی متحرک با حفظ موقعیت دندانها امکان تطابق استخوان و الیاف لثه ای با وضعیت جدید را فراهم می کند.

مدت زمان استفاده: شرط لازم برای موفقیت درمان با این دستگاههای ارتودنسی، استفاده کافی از آنها با توجه به دستوری است که ارتودنتیست توصیه می کندکه در اغلب موارد نیازمند استفاده دائمی در طی شبانه روز است. در اوایل درمان ارتودنسی این دستگاهها تنها در هنگام صرف غذا از دهان خارج می شوند . استفاده ناکافی از این دستگاهها منجر به عدم امکان قرارر  گیری درست آنها در دهان، درد و ناراحتی و لقی دندانها واز بین رفتن نتایج درمانی بدست آمده می شود.

نحوه برداشتن پلاک: جهت برداشتن پلاک ارتودنسی از ناخن انگشت اشاره هر دو دست کمک گرفته و گیره های روی دندانهای کرسی را آزاد نمائید و ازگرفتن اجزاء سیمی دیگر اجتناب کنید .

سایر اطلاعات مورد نیاز :از دستکاری اجزاء سیمی جداً خودداری نمائید، در صورت شکسته شدن دستگاه ارتودنسی علاوه بر این که درمان طولانی تر شده و نتایج بدست آمده قبلی از دست می رود ، هزینه قالب گیری و ساخت دوباره آن مجدداً دریافت خواهد شد . از کم و زیاد نمودن نیروی فنرهای فعال شده خودداری نمائید برای جلوگیری ازشکسته و کج شدن اجزاءء دستگاههای ارتودنسی از خوردن مواد غذایی چسبنده مثل آدامس ، شکلات و غذاهای سفت مثل پسته - فندق - بادام - یخ و ... باید خودداری کند..

ممکن است بعضی از دستگاههای ارتودنسی نحوه صحبت کردن کودکان را موقتاً تغییر دهند، ولی اغلب، کودکان، خود را با آن وفق داده و بعد از طی یک الی چند روز بطور عادی صحبت می کنند. برای تطابق سریعتر بهتر است در روزهای اول درمان ارتودنسی بیمار بیشتر و با صدای بلندتر صحبت کند به این منظور می تواند صفحات کتابی را با صدای بلند بخواند.در طی 48 ساعت اول درمان ارتودنسی ممکن است آب دهان بیمار زیاد شده و قورت دادن آن سخت باشد . این مسئله جای نگرانی نداشته و به سرعت به آن عادت می کند.در مواردی که بطور دائم بیمار دچار حالت تهوع می گردد لازم است با مطب متخصص ارتودنسی تماس بگیرید تا تغییراتی در پلاک ایجاد گردد.

در صورتی که قطعه ای از پلاک ارتودنسی جدا گردید و بیمار آنرا قورت داد در اغلب موارد بطور خود بخود دفع می گردد و جای نگرانی نیست بهر حال در اینگونه موارد لازم است موضوع را با ما در میان بگذارید.برای حفظ سلامتی دندانها و لثه بعد از هر بار غذا خوردن، دندانهارا مسواک زده و پلاک ارتودنسی متحرک را با یک مسواک بدون افزودن خمیر دندان یا هر نوع ماده شوینده دیگر فقط با آب کافی بشویید. در صورتی که پلاک ارتودنسی متحرک کثیف یا بدبو شده است برای تمیز کردن آن می توانید از قرص هایی که به همین منظور وجود دارد استفاده نمایید. در مواقعی که از ارتودنسی متحرک استفاده نمی کنید ، آن را در یک ظرف در بسته نگهداری کنید و جهت جلوگیری از شکسته یا کج شدن، از گذاشتن آنها در گوشه و کنار و جیب لباس اجتناب نمائید .طراحی، ساخت و دستور استفاده ازدستگاههای ارتودنسی متحرک برای هر بیمار متفاوت است ، لذا فقط دستورات توصیه شده به شخص شما را بکار ببرید . مقدار نیرو، زمان و نحوه استفادهه از دستگاههای خارج دهانی (چانه بند ـ هدگیر ـ فیس ماسک) در موفقیت درمان ارتودنسی تأثیر بسزائی دارد. لطفاً به دستورات داده شده در این خصوص نیز توجه فرمائید .عموماً بچه ها می توانند با داشتن دستگاههای ارتودنسی در دهان براحتی بدوند، جست بزنند، شنا کرده و یا بازی نمایند، ولی بایستی توجه داشت که در مواردی این فعالیتها عدم تجویز دارند.

بهتر است با توجه به نوع دستگاه ارتودنسی و نوع ورزش دستورات ویژه را دریافت نمائید .در صورت شکسته شدن و یا بروز مشکل یا درد و ناراحتی در کوتاهترین زمان با مطب تماس بگیرید .

ضرورت انجام ارتودنسی

فقط دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی می‌تواند تعیین کند که آیا انجام دادن ارتودنسی دندان برای بیمار لازم می باشد یا وی نیازی به انجام آن ندارد. دندانپزشک بر مبنای ابزار تشخیصی از جمله شرح حال کامل پزشکی و پرونده دندانپزشکی بیمار، معاینه بالینی، مراقبت ها(تغذیه در ارتودنسی)، قالب گرفتن از دندان‌ها و عکس‌های رادیوگرافی‌ و در صورت لزوم اصلاح طرح لبخند نظر قطعی خود را در زمینه مفید بودن ارتودنسی دندان می دهد و برنامه درمانی مناسب با شرایط بیمار را طرح ریزی می‌کند و مراقبت های ارتودنسی را نیز برا بیمار شرح می  دهد. 

زمان انجام ارتودنسی

بهترین زمان انجام ارتودنسی دندان برای درمان نامرتبی دندان ها در کودکی است، اما این روش درمانی برای ارتودنسی بزرگسالان نیز مفید است، بطوریکه تعداد افراد بزرگسالی که این درمان ارتودنسی را انجام می‌دهند رو به افزایش است. برای انجام ارتودنسی کودکان توسط ارتودنتیست، باید صبر کرد تا تعداد دندان های مناسب برای این نوع درمان رشد کنند.

انواع ارتودنسی

دو نوع اصلی ارتودنسی که برای صاف کردن دندان ها در افراد استفاده می گردد، عبارتست از ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک. نوع دیگر، ارتودنسی نامرئی است. همچنین در ادامه به هر سه نوع ارتودنسی و ارتودنسی مخفی که یک نوع از ارتونسی ها می باشد، به بحث آن می پردازیم.

ارتودنسی ثابت

رایجترین نوع ارتودنسی مورد استفاده، ارتودنسی ثابت است. از این روش زمانی استفاده می گردد که دقت عملکرد برای پزشک اهمیت داشته باشد. هر چند در این حالت بیمار می‌تواند بطور عادی غذا بخورد، اما باید از مصرف بعضی غذاها و نوشیدنی‌ها در زمان استفاده از ارتودنسی ثابت اجتناب کرد. برای مثال نوشیدنی‌های حاوی کربونات، شیرینی سفت یا تافی از مواردی است که فرد باید از مصرف آن‌ها  خودداری کند. افرادی که در فعالیت‌های ورزشی شرکت می‌کنند باید متخصص ارتودنسی خود را در جریان قرار دهند تا در صورت لزوم محافظ‌های لثه خاص برایشان تجویز شود.

رایجترین نوع ارتودنسی ثابت ، از براکت استفاده می کند. براکت ها از پلاک‌ها و یا سیم‌ها و قیدها تشکیل شده است. دندانپزشک قیدها را اطراف دندان می بندد، و از آن برای محکم نگهداشته ابزارهای ارتودنسی دیگر در محل خود استفاده می گردد.

در مرحله بعد از پلاک‌های ارتودنسی برای ایجاد اتصال در جلوی دندان‌های بیمار استفاده می‌شود. سیم‌ها به شکل یک کمان از داخل پلاک‌ها رد شده و به قیدها محکم بسته می شود. با سفت شدن سیم‌های کمانی ارتودنسی، دندان‌های فرد کشیده می‌شوند و بدین صورت به سمت محل صحیح قرارگیری حرکت می‌کنند. بیمار باید ماهی یک بار برای اصلاح وضعیت پلاک‌ها به دندانپزشک مراجعه کند. دوره درمان ارتودنسی در این حالت می‌تواند برای چند ماه تا چند سال ادامه داشته باشد، اما در مورد این مسئله که درمان ارتودنسی دقیقا چقدر طول می کشد، تنها یک دندانپزشک خوب پس از بررسی وضعیت بیمار می تواند طول درمان را مشخص کند. کودکان معمولاً ترجیح می‌دهند از پلاک‌های ارتودنسی رنگی استفاده کنند، در حالی که بزرگسالان انواع شیشه ای مانند و شفاف پلاک ارتودنسی را ترجیح می‌دهند.

ارتودنسی متحرک

از ارتودنسی متحرک دندان برای درمان مشکلات جزئی همچون جلوگیری از مکیدن شست یا اصلاح انحراف کم دندان‌ها استفاده می‌شود.  هنگام استفاده از این روش می‌توان لوازم ارتودنسی را برای تمیز کردن پس از غذا خوردن یا برای نخ دندان کشیدن از دهان خارج کرد. در مواردی، ممکن است دندانپزشک به بیمار توصیه کند در هنگام انجام فعالیت‌های مانند نواختن یک ساز بادی یا دوچرخه سواری ارتودنسی متحرک را از دهان خود خارج کند.

ارتودنسی نامرئی

ارتودنسی نامرئی دندان از مواد پلاستیک شفاف و سخت برای ردیف کردن دندان‌ ها استفاده می‌کند. در این رابطه برای بیماران از  انواع نسبتاً متفاوتی استفاده می‌شود. هر مجموعه از این ارتودنسی برای دو هفته قبل از جایگزینی آن با مجموعه جدید استفاده می گردد. ارتودنسی نامرئی از پلاستیک شفاف ساخته شده و به همین خاطر تقریباً غیر قابل رویت است. به این ترتیب اطرافیان بیمار اصلا متوجه نمی‌شود که وی از این درمان ارتودنسی برای ردیف کردن دندان‌های خود استفاده کرده است. این پلاستیک های شفاف در هر روز باید برای 22 تا 23 ساعت مورد استفاده قرار گیرد تا بهترین نتایج ممکن حاصل شود.با تقبل هزینه ارتودنسی نامرئی می‌توان به راحتی برای غذا خوردن، نوشیدن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن از دهان خارج کرد. برای استفاده از این روش باید همه دندان‌های دائمی رشد کرده باشد. قیمت ارتودنسی نامرئی نسبت به روش های متداول دیگر بالاتر میباشد .

ارتودنسی پیشگیری

انجمن متخصصین ارتودنسی امریکا سن هفت سالگی را سن ارتودنسی و سن مناسب برای اولین معاینه جهت بررسی لزوم ارتودنسی پیشگیری دندان کودکان ذکر کرده است. در این سن غالب دندانهای شیری و تعدادی از دندانهای دائمی رویش پیدا کرده‌اند و برای دندانپزشک امکان ارزیابی دقیقی از وضعیت کلی دندان ها، فک بالا و فک پایین بیمار را فراهم می‌کند.

مراحل ارتودنسی

هر کدام از مراحل ارتودنسی دندان شامل چند اقدام دندانپزشک می‌باشد که به طور کامل در این مقاله به شرح آن می پردازیم.

1. مرحله اول: رادیوگرافی و قالب‌گیری

• معمولاً عکس رادیوگرافی پانورامیک دهان (عکس همه دندان‌ها) و عکس هر یک از دندان‌ها به صورت جداگانه لازم است.
• ممکن است از صورت، دندان‌ها و دهان فرد هم عکس گرفته شود، این عکس‌ها قسمتی از پرونده دائمی بیمار خواهد بود.
• متخصص ارتودنسی دندان قالب‌هایی را از دندان‌های فک بالا و سپس فک پایین تهیه می‌کند. هنگام قالب گرفتن حس می‌کنید که دهانتان با ماده بتونه مانند پر شده است، این مرحله فقط 300 ثانیه زمان میبرد. عمل قالب‌گیری بسیار راحت و سریع است، اگر به سادگی دچار حالت تهوع می‌شوید، سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید و از راه بینی نفس بکشید.

2. مرحله دوم: اقدامات اولیه

• متخصص ارتودنسی پس از بررسی تصاویر رادیوگرافی و قالب‌ها، برنامه درمانی مناسب فرد را طرح ریزی می‌کند.
• چنانچه فضای بین دندان‌های خاصی خیلی کم باشد، ممکن است نیاز به استفاده از جداکننده‌های فلزی یا پلاستیکی ما بین دندان‌هایتان، قبل از ادامه مراحل دیگر ارتودنسی ، داشته باشد.
• ممکن است نیاز باشد تعدادی از دندان‌هایتان را بکشید. در برخی موارد در طول روند درمان ارتودنسی  و نه در آغاز آن، این امر لزوما باید انجام شود.
• دندان‌های بیمار باید کاملاً تمیز شوند.
• اگر دندان‌های حساسی دارید، حداقل به مدت دو هفته از خمی مکیدن انگشت دندان ضدحساسیت استفاده کنید تا حساسیت دندان ها  قبل از شروع ارتودنسی دندان برطرف شود.
• هر گونه مشکل دندان ها باید قبل از قرار دادن بریس درمان گردد؛ حفره‌های پوسیدگی پر شود و تمامی مشکلات ارتودنسی رفع شود.
• در صورت نیاز به جراحی فک، این عمل باید قبل از گذاشتن بریس انجام شود؛ هر چند بعضی اوقات جراحی فک بعد از ارتودنسی دندان انجام می شود. زمان جراحی با توجه به وضعیت و شرایط هر بیمار متفاوت است.

3. مرحله سوم: قرار دادن بریس ارتودنسی 

• دندانپزشک یا دستیار دندانپزشک، دندان‌ها را خشک می‌کند و آن‌ها را با اسید سفید کننده‌ مخصوصی، جهت اتصال با سیمان نگهدارند براکت های ارتودنسی  آماده می کند. سعی کنید این اسید را روی زبانتان نگه ندارید.
• براکت‌های ارتودنسی  روی دندان‌ها قرار داده می‌شوند و خیلی سریع، نور پلاسما با شدت بالا روی سطح براکت تابانده می‌شود تا اتصال صورت گیرد(ارتودنسی سریع).
• سیم قوسی از بین تمام براکت‌ها به نحوی می‌گذرد که به گونه ها فشار وارد نکند. اگر احساس کردید که سیم ارتودنسی دندان درون گونه‌تان فرو می‌رود به دندانپزشک بگویید تا سیم را کوتاه کند.
• کش‌های کوچکی (قطعه‌های مسدود کننده حلقه‌های دایره‌ای شکل) روی براکت‌ها قرار می گیرد تا آن‌ها را روی سیم نگه دارد و حس فشار ایجاد کند. قابل ذکر است در صورت استفاده از ارتودنسی دیمون نیازی به استفاده از کش نیست.

4. مرحله چهارم: تنظیم ارتودنسی دندان در هر ماه یکبار

• بریس را باید هر 4 تا 6 هفته یکبار مجددا تنظیم کرد. در این مراجعه‌ها که زمان کمی طول می کشد، پزشک کش‌های قبلی (قطعه‌های مسدود کننده) و گاهی سیم را نیز درمی‌آورد. ممکن است این کار کمی دردناک باشد که دلیل آن بیش از هر چیز وارد شدن فشار روی دندان‌ها است.
• پس از تنظیم، دندان‌ها تا چند ساعت یا چند روز درد خواهد کرد. در طول این مدت ارتودنسی ، غذای نرم میل کنید. تا زمان مراجعه بعدی، درد دندان‌ها کاملاً از بین رفته است.

5. مرحله پنجم: درآوردن بریس های ارتودنسی 

• درآوردن بریس های ارتودنسی  راحت و سریع انجام می‌شود. دندانپزشک هنگامی که زمان درآوردن بریس فرا برسد، قوس پشت بریس‌ها را با سیم‌چین مخصوص می‌برد و به این ترتیب پیوند متصل کننده بین براکت ارتودنسی  و دندان از بین می‌رود. این حرکت علیرغم صدای بلندش، دردی را به وجود نمی‌آورد.
• همه ی براکت‌های ارتودنسی  از روی دندان‌ها جدا می‌شوند و لایه‌ای از پلاستیک پیوندی را روی دندان به جا می‌گذارند. سپس دندانپزشک با استفاده از یک وسیله دستی با سرعت بالا پلاستیک را از روی دندان‌ها تمیز کرده و تمام محل‌های برداشتن پلاستیک را با مینا پوشش می‌دهد و در نهایت پولیش می‌کند.

6. مرحله ششم: قرار دادن پلاک ارتودنسی 

ماه‌ها یا سال‌ها وقت و هزینه هنگفتی را صرف کرده‌اید، رنج و دردسرها را تحمل کرده اید تا دندان‌هایی صاف و مرتب داشته باشید و به تازگی از تحمل آن در دهان راحت شده‌اید. اما در واقع این پایان کار نیست چون باید پلاک ارتودنسی  بگذارید تا دندان‌ها در موقعیت جدیدشان باقی بمانند. استفاده از پلاک طبق تجویز دندانپزشک، به ویژه ظرف یک سال نخست پس از جداکردن بریس ، اهمیت زیای دارد، زیرا تقریبا 9 ماه طول می‌کشد تا رباط‌های اطراف دندان موقعیت جدیدشان را حفظ کنند. اگر از پلاک ارتودنسی  به طور منظم استفاده نکنید، دندان‌هایتان دوباره جابه‌جا خواهد شد. بسیاری از افراد پس از گذشت یک سال تنها شب‌ها، آن هم چند شب در هفته، از پلاک ارتودنسی  استفاده می‌کنند تا مطمئن شوند که داشتن لبخند زیبا را از دست نخواهند داد.