تنها دندان پزشک یا متخصص ارتودنسی می تواند سودمندی استفاده از روش های ارتودنسی را برای بیمار مشخص کند. بیمار با مراجعه به کلینیک ارتودنسی و بیان مشکل درخواست ارائه خدمات را میکند.در این حالت بر اساس ابزارهای تشخیص مشکل و نیز دریافت سابقه کامل پزشکی و دندانی بیمار، انجام معاینات کلینیکی، مدل های ساخته شده از دندان ها، و عکسس برداری رادیولوژی، دندان پزشک یا متخصص ارتودنسی می تواند استفاده از روش های درمانی ارتودنسی را به بیمار پیشنهاد کرده و از یک برنامه درمانی مناسب برای رفع مشکل وی استفادهه نماید. توجه به عادات غلط و رفع آنها در پیشگیری و درمان ارتودنسی موثر می باشد ، مکیدن انگشت در کودکان به عنوان شایعترین عادت، در صورت آنان اثرات ناخواستهای میگذارد که باعث عدم رویش دندانهای جلو و چرخش هر دو فک میشود.
همانطور که ارتودنسی می تواند وضعیت دندان ها را اصلاح کند، جراحی ارتودنسی (که به عنوان جراحی ارتوگناتیک نیز شناخته می شود) نیز می تواند وضعیت مشکلات فک بیمار را اصلاح کرده و توانایی وی برای جویدن، صحبت کردن و تنفس را بهبود بخشید و ظاهر اجزای صورت فرد را زیباتر نماید. متخصص ارتودنسی از جراحی ارتودنسی برای بیمارانی استفاده می کند که فک آنها هنوز بطور کامل رشد نکرده و وضعیت گاز گرفتن دندان های آنها نامناسب بوده و با مشکلات زیبایی در صورت خود مواجه هستند. فرآیند رشد فک معمولاً در سن ۱۶ سالگی برای دختران و در سن ۱۸ سالگی برای پسران کامل می شود. قبل از عمل جراحی فک می بایست رشد اجزای آن کامل شده باشد. به هر حال، حرکت دادن دندان ها قبل از عمل جراحی را می توان یک تا دو سال قبل از رسیدن به این سنین شروع کرد. در طول عمل جراحی ارتودنسی دندان که معمولاً ۶ تا ۱۸۸ ماه طول می کشد، لازم است بیمار از بریس استفاده کرده و بطور منظم با متخصص ارتودنسی برای اصلاح وضعیت بریس ها ملاقات کند. با حرکت کردن دندان ها با استفاده از بریس، ممکن است بیمار تصور کند وضعیت گاز گرفتن دندان های وی به جای بهتر شدن، بدتر شده است. به هر حال، هنگامی که وضعیت فک در موقعیت مناسب پس از عمل جراحی ارتودنسی قرار گرفت، دندان های بیمار نیز در موقعیت مناسب قرار گرفته و مشکل بیمار بر طرف می شود. این عمل جراحی ارتودنسی در بیمارستان و توسط یک جراح دهان بر روی فک پایین انجام می شود. به این منظور، استخوان فک پشت دندان ها جدا شده و دندان ها به سمت جلو یا عقب با توجه به نیاز درمانی بیمار حرکت داده می شود. در صورتی که این عمل جراحی ارتودنسی بر روی فک بالا انجام شود، موقعیت فک بیمار ممکن است به جلو یا عقب حرکت داده شود یا اینکه فک به سمت بالا یا پایین هدایت می شود. پس از گذشت مدت زمان لازم برای بهبود بیمار (در حدود چهار تا هشت هفته)، متخصص ارتودنسی وضعیت گاز گرفتن دندان ها به دقتت تنظیم می کند. در اکثر موارد، بریس ها با گذشت ۶ تا ۱۲ ماه بعد از عمل جراحی برداشته می شوند. پس از برداشتن بریس، لازم است بیمار از پلاک ارتودنسی متحرک برای حفظ نتایج اینن روش درمانی استفاده نماید.
امروزه انواع مختلفی از وسایل ارتودنسی شامل ابزارهای ثابت و متحرک برای کمک به حرکت دادن دندان ها، بازآموزی عضلات و تاثیر بر فرآیند رشد فک ها مورد استفاده قرار می گیرند. عملکرد این ابزارها با وارد کردن فشار آرام به دندان ها و فک ها می باشد. همچنین موثرترین روش ارتودنسی برای بیمار با توجه به میزان مشکل وی مشخص می شود.
برخی از روش های ارتودنسی نیازمند نصب لوازمی بر روی دندان بطور ثابت هستند که به این روش خاص ارتودنسی در اصطلاح «ارتودنسی ثابت» گفته می شود. در مواردی نیز ارتودنسی به این صورت است که بیمار می تواند وسیله ارتودنسی را که پلاک متحرک است از دهان خود خارج کند. به این نوع ارتودنسی در اصطلاح «ارتودنسی متحرک» گفته می شود.
براکت های ارتودنسی فلزی رایج ترین نوع بریس ها هستند و امروزه ساده تر از هر زمان دیگر برای بیماران قابل استفاده می باشند. این براکت ها از فولاد ضد زنگ با کیفیت ساخته می شوند و می توانند دندان های بیمار را صاف نمایند. هنگام استفاده از این بریس های ارتودنسی، بیمار همچنین می تواند از الاستیک رنگی برای ایجاد ظاهر جذاب تر و شاداب تر استفاده نماید.
بریس های ارتودنسی دیمون از فلز مشابه مورد استفاده در تولید بریس های فلزی سنتی ساخته می شود. به هر حال، بریس های دایمون نیازی به استفاده از الاستیک ندارند و به این ترتیب تعداد جلسات درمانی کمتر و نیز سایش کمتر در نتیجه استفاده از آنها بر روی دندان ایجاد می شود. بریس های ارتودنسی دیمون از فلز، سرامیک، یا براکت های شفاف ساخته می شود. این بریس ها اندازه ای مشابه بریس های فلزی دارند، اما در آنها از گیره های مخصوص برای کمک به نگه داشتن سیم های ارتودنسی جهت هدایت دهان ها به محل صحیح استفادهه می شود. این گیره های ارتودنسی به کاهش فشار وارد شده به دندان کمک کرده و به خاطر عدم نیاز به الاستیک یا جایگزینی آن، نیاز کمتری به اصلاح دارند.
بریس های ارتودنسی سرامیکی از مواد اولیه شفاف ساخته می شوند و به همین خاطر جلب توجه آنها کمتر از بریس های فلزی است. به همین دلیل، بریس های سرامیکی عمدتاً برای جوانان و افراد بزرگسال که دارای نگرانی های خاص در ارتباط با زیبایی صورت هستند، این نوع ارتودنسی استفاده می شود. با وجودی که این نوع بریس ها کمتر جلب توجه می کنند، اما نیازمند مراقبت بیشتر برای حفظ سلامت دهان هستند، زیرا بریس های ارتودنسی سرامیکی بزرگتر و شکننده تر از بریس های فلزی عادی می باشند. به همین دلایل، بریس های سرامیکی بیشتر برای دندان های بالای پیشین در دهان استفاده می شوند.
در واقع ارتودنسی نامرئی یک مجموعه از سینی های (تری) نامرئی، متحرک و راحت اکریلیک است که دندان ها را مشابه بریس ها صاف می کند. این نوع سینی ها نه تنها نامرئی هستند، بلکه متحرک نیز می باشند و به همین خاطر بیمار می تواند در طول دوره درمان ارتودنسی به راحتی غذا خورده و نوشیدنی مصرف نماید و نیز مسواک زدن و نخ دندان کشیدن نیز برای بیمارر راحت تر است. استفاده از این نوع تراز کننده ها ساده و راحت است و به علت عدم استفاده از فلز، باعث ایجاد سایش در داخل دهان در طول دوره درمان ارتودنسی نمی شوند.
بریس های زبانی پشت دندان ها مخفی شده (ارتودنسی مخفی) و به همین خاطر در هنگام لبخند زدن «نامرئی» هستند. بریس های ارتودنسی لینگوال به صورت ۱۰۰% سفارشی و با توجه به شکل دندان های بیمار و از فلز ساخته می شوند. این نوع بریس های ارتودنسی یک انتخاب مناسب برای ورزشکاران، مدل ها، بازیگران، نوازندگان آلات موسیقی که ابزارهای بادی می نوازند، و نیز افراد حرفه ای بزرگسال هستند.
درمان ارتودنسی معمولاً به ۶ تا ۳۰ ماه زمان با توجه به سن فرد، شدت مشکلات دندان، و روش درمانی مورد استفاده نیاز دارد.
در این قسمت، مراحل ارتودنسی کودکان، ارتودنسی بزرگسالان، و بارداری که در صورت به کار بردن روش های معمول تر (ارتودنسی ثابت) به کار می روند، شرح داده شده است.
مرحله اول: قرار دادن براکت ها بر روی دندان: هنگامی که بیمار برای طی مراحل ارتودنسی به مطب متخصص ارتودنسی مراجعه می کند، ابتدا یک جلسه مشاوره اولیه برای وی انجام می شود که شامل معاینه اولیه، بررسی سابقه مشکلات دندان و نیز مشاهده عکس رادیولوژی تهیه شده از دندان ها و استخوان فک است. هنگامی که بریس های ارتودنسی بر روی دندان قرار گرفت، از رترکتور گونه برای واضح و خشک نگه داشتن دندان ها در طول درمان ارتودنسی استفاده می شود. به این ترتیب ابتدا دندان ها برای اطمینان از اتصال صحیح براکت ها به آنها، صیقل داده شده و سپس با جریان هوا خشک می گردند. در ادامه از یک حالت دهنده مخصوص در سطوح جلوی دندان ها برای مدت ۳۰ ثانیه استفاده می شود تا به این ترتیب دندان ها برای چسباندن براکت های ارتودنسی آماده شوند. سپس حالت دهنده پاک شده و دندان ها خشک می شوند و از چسب مخصوص بر روی دندان ها برای بهبود فرآیند باندینگ استفاده می گردد. در این زمان، چسب مخصوص دندان پزشکی پشت براکت های ارتودنسی قرار گرفته و براکت ها بر روی محل های از پیش تعیین شده بر روی دندان ها قرار می گیرند. هنگامی که براکت ها در محل مناسب قرار گرفت، چسب اضافی از محل پاک می شود و براکت های ارتودنسی با استفاده از یک پرتو قوی در محل خود محکم می شوند. سپس رترکتور از دهان بیمار خارج شده و سیم های ارتودنسی در محل قرار می گیرند. کل فرآیند باندینگ براکت ها و قرار دادن سیم های ارتودنسی به حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه زمان نیاز دارد. طول مدت ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری اغلب با توجه به زمان مورد نیاز برای قرار دادن صحیح لوازم ارتودنسی بر روی دندان ها به منظور درمان مشکلات خاص بیمار تعیین می شود. هنگامی که بریس های فلزی برای اولین بار در دهان بیمار قرار گرفته و وضعیت ارتودنسی تنظیم شد، بیمار کمی با احساس سفتی در دهان خود مواجه می شود که معمولاً می تواند با دندان درد برای حدود چهار تا شش ساعت پس از کامل شدن جلسه درمان همراه شود. این درد نتیجه مستقیم سفت شدن سیم های ارتودنسی قرار داده شده بر روی دندان ها است. در این زمان بیمار می تواند از داروهای مسکن موجود در داروخانه ها بدون نیاز به نسخه متخصص ارتونسی برای کاهش درد احتمالی خود استفاده نماید. درد بیمار در این شرایط احتمالاً با گذشت سه تا پنج روز از تکمیل درمان کاهش پیداا خواهد کرد.
مرحله دوم: جلسات مراجعه به متخصص ارتودنسی: هنگامی که بریس های فلزی در محل خود قرار گرفتند، لازم است بیمار بطور منظم با متخصص ارتودنسی خود ملاقات نماید. دلیل این ملاقات ها به خاطر کشیده شدن و ضعیف شدن گره های الاستیکی نگه دارنده سیم های ارتودنسی در محل، با گذشت زمان می باشد. بدون انجام اصلاحات لازم، سیم های ارتودنسی در بارداری، بزرگسالان و ارتودنسی دندان کودکان قابلیت خود برای وارد کردن فشار مناسب به دندان ها جهت تغییر موقعیت آنها و دستیابی به اهداف درمانی مورد نظر را به تدریج از دست خواهند داد. در طول جلسه اصلاح وضعیت بریس ها، متخصص ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری همچنین می تواند وضعیت حرکت دندان ها و بهبود ایجاد شده در آنها را از نزدیکک بررسی نماید. به این ترتیب ممکن است به بیمار پیشنهادات خاص جهت بهبود نتایج نهایی حاصل درمان ارتودنسی ارائه شود. حرکت دندان ها از محل خود حداقل به سه هفته زمان نیاز دارد. این شرایط به معنی این است که جلسات مورد نیاز برای تنظیم بریس ها هر سه تا ده هفته یکبار برگذار خواهد شد. به هر حال امروزه با سیم های ارتودنسیجدید، تعداد جلسات اصلاح و تنظیم بریس کاهش یافته و در واقع مدت زمان ماندگاری نتایج درمان ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری افزایش یافته است.جلسات ملاقات با متخصص ارتودنسی برای تنظیم بریس هاا شامل باز کردن گره های رنگی الاستیک است که وظیفه نگه داشتن بریس ها بر روی دندان را بر عهده دارد. علاوه بر این در طول این جلسات سیم های ارتودنسی باز شده و دندان ها بطور کامل تمیز شده و پاک می شوند. متخصص ارتودنسی در ادامه وضعیت پیشرفت درمان را بررسی کرده و از سیم های ارتودنسی و بندهای جدید استفاده می کند. در صورتی که بتوان در این زمان از روش های درمان جایگزین استفاده کرد، متخصص ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری درباره این روش ها با شما صحبت خواهد کرد. در ادامه از سیم های ارتودنسی و الاستیک های جدید برای ادامه حرکت دندان ها و تداوم شرایط درمان استفاده خواهد شد.
مرحله سوم: برداشتن براکت ها: هنگامی که متخصص ارتودنسی کامل شدن دوره درمان را اعلام نماید، بریس های دندان با استفاده از یک فرآیند ساده و به نسبت بدون درد از دهان بیمار خارج خواهد شد. هنگامی که همه براکت های ارتودنسی خارج شدند، چسب های باندینگ باقیمانده با استفاده از یک ابزار مخصوص از روی دندان ها پاک خواهد شد. این ابزار مشابه وسیله ای است که برای ترمیم پوسیدگی های دندان استفاده می شود، اما به خاطر اینکه نیازی به حذف ساختارهای دندان در این حالت نیست، درد بیمار در این شرایط در سطح حداقل خواهد بود. پس از اینکه همه چسب های باندینگ ارتودنسی پاک شد، لثه ها ممکن است تا حدودی ملتهب شوند، اما این شرایط معمولاً با گذشت چند روز با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مناسب بر طرف خواهد شد.
مرحله چهارم: مراقبت های پس از ارتودنسی: در حدود یک هفته پس از برداشتن بریس های دندان، یک جلسه ملاقات با متخصص ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری برای کار گذاشتن پلاک های متحرک برگذار خواهد شد. به هر حال، گاهی اوقات پلاک های ارتودنسی متحرک از قبل ساخته شده و در جلسه برداشتن بریس ها، بر روی دندان ها قرار خواهندد گرفت. پلاک های متحرک ابزارهای ارتودنسی خاص هستند که استفاده از آنها پس از تکمیل درمان برای حفظ نتایج ناشی از درمان ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری لازم و ضروری است. در طول این مرحله از درمان، دندان ها به نسبت بی ثبات هستند و می بایست برای تکمیل موفقیت آمیز درمان با استفاده از این پلاک های ارتودنسی در محل نگه داشته شوند. پلاک های دندان بطور سفارشی برای دهان بیمار ساخته می شوند. در طول شش ماه اول پس از برداشتن بریس های ارتودنسی دندان، لازم است که این پلاک ها در طول بیست و چهار ساعت شبانه روز استفاده شوند. اما پس از گذشت این دوره، استفاده از پلاک های ارتودنسی متحرک فقط در طول زمان شب انجام می شود، اما با این وجود در این رابطه لازم است به نظر متخصصص ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری و صلاحدید وی توجه شود.
با وجودی که درمان ارتودنسی بیشتر برای نوجوانان استفاده می شود، اما افراد بزرگسال نیز ممکن است به درمان ارتودنسی نیاز داشته باشند. بسیاری از متخصصان ارتودنسی بیان می کنند کودکان می بایست با متخصص ارتودنسی پس از شروع در آمدن دندان های دائمی در سن هفت سالگی ملاقات نمایند. در این سن، مشکلات دندان همچون مسائل مربوط به نحوه قرارر گرفتن دندان ها بر روی یکدیگر و شلوغی و ازدحام دندان ها در دهان به تدریج آشکار می شوند. شروع فرآیند درمان ارتودنسی در این سن به معنی لزوم استفاده از بریس در این سن نیست.
متخصصان ارتودنسی به کودکان پیشنهاد می دهند که ملاقات با پزشک را در سن ۷ سالگی شروع کنند. با شروع به موقع درمان، تشخیص مشکلات بالقوه و اصلاح آنها قبل از جدی شدن مسئله امکان پذیر می شود. انجام این کار می تواند در وقت و پول شما با پیش گیری از شروع مشکلات بعدی صرفه جوی کند. نتایج حاصل از بررسی های ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری نشان دهنده سودمند بودن ارتودنسی پیش گیرانه برای دستیابی به نتایج کلی مورد انتظار می باشد. به خاطر اینکه در این سن دندان های دائمی کودک هنوز بطور کامل رشد نکرده اند، متخصص ارتودنسی می تواند بطور کامل وضعیت دندان ها را بررسی کرده و مشکلات احتمالی آنها را در مراحل اولیه، درمان نماید. هنگام انجام بررسی های اولیه در دوران کودکی،، متخصص ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری ابتدا وجود مشکلات احتمالی نیازمند درمان همچون ازدحام و شلوغی دندان ها، ایجاد فضای باز بین دندان ها، پیش دندانی، یا لبخند لثهه ای را بررسی می نماید. مرحله اول درمان در این شرایط می تواند شامل درمان پیش گیرانه، یا درمان های اصلاحی باشد. در این زمان می توان از ابزارهای ارتودنسی به منظور جلوگیری از ایجاد مشکل، اصلاح یک مشکل جاری یا کمک به رشد صحیح استخوان فک استفاده کرد. به این ترتیب، در طول مرحله اول درمان ارتودنسی، مشکلات متعدد مربوط به هماهنگی دندان ها، لثه ها، فک ها، و مشکلات صورت را می توان درمان کرد. به منظور اطلاع از مناسب بودن کودک شما برای استفاده از این روش های درمانی، در جلسه مشاوره در مطب ارتودنسی شرکت نمایید.
تغذیه در ارتودنسی: در طول دوره درمان ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری، می توان مجموعه ای از مواد غذایی متنوع را مصرف کرد. به هر حال، برخی از انواع مواد غذایی می توانند باعث وارد شدن آسیب و صدمه به براکت ها و سیم های ارتودنسی شوند. هنگامی که این اجزا دچار آسیب شوند، در نتیجه این شرایط بیمار با ناراحتی، حرکت ناخواسته دندان، نیاز به برگزاری جلسات درمانی اضافی در مطب متخصص ارتودنسی، و افزایش طول مدت درمان مواجه می شود. به خاطر داشته باشید، چسبی که برای نگه داشتن براکت ها بر روی دندان ها استفاده می شود، بسیار شکننده است. هنگامی که فشار بیش از حد به این چسب وارد شود، براکت های ارتودنسی از سطح مینای دندان جدا می شود. در طول چند روز اول پس از درمان، لازم است بیمار از مواد غذایی نرم استفاده کند. علاوه بر این لازم است بیمار از ابزارهای ارتودنسی در هنگام غذا خوردن تا زمان استفاده از بریس ها حفاظت نماید. به این ترتیب، لازم است بیمار از خوردن غذاهای سخت، سفت، چسبنده و ترد خودداری نماید.
مشکلات ارتودنسی و گرفتن وقت اورژانس: مشکلات اورژانسی در طول دوره درمان ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری به ندرت اتفاق می افتد اما می بایست بدانید در هنگام مواجه شدن با درد شدید یا مواقع ایجاد درد در ارتباط با ابزارهای ارتودنسی که امکان مراقبت از آنها توسط خود بیمار وجود ندارد، لازم است با مطب متخصص ارتودنسی تماس گرفته شود. در این شرایط ممکن است با اطلاع از این موضوع که بسیاری از مشکلات ایجاد شده را می توان بطور موقت تا زمان ملاقات با متخصص ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری کنترل کرد،، تعجب نمایید. پس از کاهش ناراحتی بیمار، بسیار مهم است که با مطب متخصص ارتودنسی در اسرع وقت تماس گرفته شده و برای ملاقات با وی جهت انجام ترمیم های لازم وقت گرفتهه شود. توجه داشته باشید بی توجهی به ابزارهای ارتودنسی آسیب دیده و ترمیم نکردن آنها در یک دوره طولانی می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی در طرح درمانی شما شود.
مراقبت از براکت ها و بهداشت ارتودنسی: به منظور تکمیل موفقیت آمیز دوره درمان، بیمار می بایست بطور نزدیک با متخصص ارتودنسی خود هماهنگ باشد. دندان ها و فک ها فقط زمانی می توانند به سمت موقعیت صحیح خود حرکت کنند که بیمار به نحو صحیح و بطور مداوم از باندهای کششی، هدگیر یا سایر ابزارهای ارتودنسی تجویز شده توسط متخصص ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری استفاده نماید. توجه داشته باشید استفاده از ابزارهای آسیب دیده ارتودنسی می تواند دوره درمان شما را طولانی نماید. هنگامی که از بریس استفاده می کنید، بسیار مهم است که دندان های خود را پس از هر بار غذا خوردن مسواک زده و نخ دندان بکشید تا به این ترتیب دندان ها و لثه های خود را در طول دوره درمان ارتودنسی سالم نگه دارید. در صورتی که نیاز به کمک برای انتخاب مسواک، خمیر دندان، و نخ دندان مناسب برای شرایط خود دارید، با مطب متخصص ارتودنسی تماس گرفته و نظر وی را در این رابطه جویا شوید. مراقبتت های ارتودنسی بعد از انجام روند کار و در حین انجام از اهمیت به سزایی برخوردار است. سفید کردن دندانها یا بلیچینگ درمانی است که در آن بد رنگیها و رنگدانههایی که به مرور زمان باعث تغییر رنگ دندانها شده و حتی بعضی بد رنگیهای ژنتیکی را بر طرف نموده ودندانهایی سفید و زیبا را به شما هدیه میکند.
هزینه درمان ارتودنسی در کودکان، بزرگسالان و بارداری به فاکتورهای متعدد بستگی دارد که برای مثال در این رابطه می توان به نوع درمان ارتودنسی، شدت ناهنجاری های فکی و دندان بیمار، و مدت درمان ارتودنسی اشاره کرد. در طول جلسه مشاوره، متخصص ارتودنسی پس از تعیین روش درمان و تخمین مدت زمان و نحوه انجام درمان، در مورد هزینه های ارتودنسی درر کودکان، بزرگسالان و بارداری به شما اطلاعات کامل را ارائه خواهد کرد.
ارتودنسی نامرئی یا اینویزیلاین (Invisalign) روشی برای ردیف کردن دندانها بدون نیاز به براکت و سیمهای ارتودنسی است. در این شیوه درمانی که به ارتودنسی ژله ای نیز معروف شده است یکسری از پلاک (ردیف کننده)های شفاف نازک به منظور مرتب نمودن دندانهای شما استفاده میگردد. این پلاکهای ارتودنسی نامرئی به صورت اختصاصی توسط تکنولوژی تصویربرداری سه بعدی رایانهی ساخته می شوند. شما هر کدام از این پلاکهای ارتودنسی نامرئی را برای مدت دو هفته داخل دهان خود میگذارید و تنها هنگام غذا خوردن، نوشیدن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بر میدارید. از اینرو در هر نوبت تعدادی ردیف کننده به شما تحویل داده میشود. جایگزینی هر ردیف کننده با پلاک بعدی دندانهای شما را اندک اندک، هفته به هفته حرکت میدهد تا به موقعیت نهایی برنامهریزی شده توسط متخصص ارتودنسی برسند.
پلاکهای ارتودنسی نامرئی دندانها را با اعمال نیرویی مناسب و کنترل شده حرکت میدهد. ارتودنسی نامرئی برخلاف بریسهای قدیمی علاوه بر کنترل میزان حرکت ناشی از هر پلاک، زمانبندی حرکت و درمان را نیز تحت اختیار درمیآورد. بنابراین در هر مرحله فقط به آن دندانی اجازه حرکت داده میشود که در طرح درمانی ارتودنسی در نظر گرفته شده است. به این ترتیب سیستم اعمال نیروی کارآمدی به دست میآید که دندانها را به سمت موقعیت در نظر گرفته شده حرکت میدهد.
پلاکهای ارتودنسی نامرئی از مواد محکم ترموپلاستیک با گرید پزشکی تهیه میشود که انحصاراً برای سیستم اینویزیلاین طراحی شده است.
این پلاکهای ارتودنسی نامرئی به صورت سفارشی برای هر بیمار تهیه میشود تا به خوبی روی دندانها قرار گیرد.
پلاک اینویزیلاین تقریباً نامرئی و غیرقابل مشاهده است و هیچ یک از اطرافیان متوجه در دهان بودن این پلاکهای ارتودنسی نامرئی نخواهند شد. بنابراین ارتودنسی نامرئی کوچکترین خللی را در روش زندگی بیماران و روابط روزمره آنان ایجاد نمیکند. از آنجایی که پلاکهای ارتودنسی نامرئی متحرک است، بیماران در طول درمان آزادی عمل بیشتری برای میل کردن خوراکیهای مورد علاقه خود دارند، فقط کافی است پلاک ارتودنسی نامرئی را به سادگی هنگام خوردن از دهان خارج کنند.
به علاوه میتوان پلاک ارتودنسی نامرئی را هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن درآورد تا بهداشت دهان و دندان به خوبی رعایت شود و دهان خوشبو بماند. در ارتودنسی نامرئی برخلاف ارتودنسی با بریس فلزی هیچ سیم یا براکت فلزی به کار برده نمیشود، بنابراین بیماران ارتودنسی نامرئی به دلیل عدم ضرورت تنظیم براکت و سیم، زمان کمتری را در کلینیک سپریی میکنند. مزیت آخر این که ارتودنسی نامرئی این امکان را برای بیمار فراهم میآورد تا طرح درمان و نتایج را پیش از شروع درمان به صورت مجازی مشاهده کند تا ببیند که وضعیت دندانها پس از اتمام درمان ارتودنسی نامرئی چگونه خواهد بود.
متقاضی مناسب ارتودنسی نامرئی یا اینویزیلاین (Invisalign)
به منظور اینکه پلاکهای ارتودنسی نامرئی نیروهای کنترل شده و کارآمدی را به دندانها تا رسیدن به موقعیت مطلوب وارد نمایند، شرایط خاصی باید برقرار باشد. از اینرو تنها کیسهای انتخابی میتوانند توسط سیستم اینویزلاین درمان شوند. تمامی دندانها باید رویش یافته باشند. ردیف کنندهها برای حرکت دادن دندانها طراحی شدهاند و اختلالات فک یا بایت را اصلاح میکنند. به عبارت دیگر، اینوزلاین اورجت یا کراس بایت شدید را درمان نمیکند. یک پلاک نمیتواند نامرتبیها یا فاصله زیاد بین دندانها اصلاح کند. بیمارانی که بریج دارند کاندید مناسب تری برای اینوزلاین در قیاس با شیوه سنتی ارتودنسی هستند زیرا بریج دو یا چند دندان را محکم کنار یکدیگر نگه میدارد و این میتواند سبب مقاومت در برابر حرکت دندانها به روش معمولل بریس های روی دندان گردد.
روش اجرای ارتودنسی نامرئی یا اینویزیلاین (Invisalign)
با انتخاب یک کیس جهت سیستم اینویزلاین قالبهای ویژهای از او گرفته میشود. این قالبها به لابراتوار اینوزلاین جهت ساخت پلاکهای ارتودنسی نامرئی ارسال میشوند. سه تا چهار هفته بعد پلاکهای ارتودنسی نامرئی حاضر میشوند. در برخی موارد برای کنترل بیشتر حرکت دندانها، اتچمنتهای ویژهای به دندانهای معینی چسبانده میشود. دفعات ویزیتهای شما نزد متخصص ارتودنسی نسبت به روش ارتودنسی معمول بیشتر نیست. شما دکتر خود را هر ۸-۶ هفته یکبار از جهت ارزیابی روند پیشرفت درمان ملاقات میکنید. طول کل درمان ۱۵-۹ ماهه میباشد و تعداد میانگین پلاکهای ردیف کننده مورد استفاده طی درمان ارتودنسی نامرئی بین ۱۲ تا ۴۸ عدد میباشد، هرچند کیس به کیس متفاوت است.
از آنجا که پلاکهای ارتودنسی نامرئی دندانها را حرکت میدهند، بیماران مقادیری ناراحتی مشابه درمان ارتودنسی معمول احساس میکنند. دندانها ممکن است برای سه تا چهار روز با گذاشتن ردیف کننده جدید دردناک باشند. این علامتی است مبنی بر اینکه به دندانها فشار وارد شده و در حال حرکت هستند. این مشکل معمولا" ظرف چند روز خودبخود برطرف می گردد. پلاک های ارتودنسی نامرئی ممکن است تکلم را نیز به طور موقت تحت تاثیر قرار دهند. برخی بیماران ممکن است دچار حالت نوک زبانی شوند و یا با ادای برخی صداها به دلیل تلاش زبان برای عادت به حضور پلاک ارتودنسی نامرئی داخل دهان مشکل داشته باشند. این ناراحتی نیز عموما" برطرف میگردد. برخی نیز امکان دارد با استفاده از نخستین پلاک بزاقشان بیش از حد جمع میشود، که حالت نیز ظرف مدت چند روز رفع خواهد شد.
پلاک های ارتودنسی نامرئی را می توان با مسواک زدن و شستن با آب ولرم تمیز کنید. مسواک زدن محکم ممکن است سبب خش انداختن روی پلاک و آشکارتر شدن آن گردد. در حالتی که پلاک ارتودنسی نامرئی داخل دهان هست از خوردن غذا، جویدن آدامس و سیگار کشیدن بپرهیزید. این امر سبب تغییر رنگ و یا تغییرشکل ردیف کننده خواهد شد. نوشیدن مایعات غیر از آب در حضور پلاک ارتودنسی نامرئی داخل دهان توصیه نمیگردد. یک پلاک شکسته، تغییرشکل یافته یا گم شده باعث اخلال در روند صحیح حرکت دندانها میگردد. اگر پلاکی ظرف کمتر از ده روز بشکند یا گم شود، از ردیف کننده قبلی استفاده کنید و از طریق تماس با مطب متخصص ارتودنسی درخواست تهیه پلاک جدید نمایید. اگر پلاک برای بیش از ۱۱ روز داخل دهان گذاشته شدهه است میتوانید بجای آن پلاک بعدی را استفاده کنید.
همانگونه که پیشتر هم عنوان شد، ردیف کنندهها ارتودنسی نامرئی می بایست تمام وقت (روز و شب) مورد استفاده قرار گیرند و باید هنگام غذا خوردن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن خارج شوند. در صورت عدم استفاده مرتب از پلاک های ارتودنسی نامرئی، حرکات مطلوب به دست نمی آید. اگر ردیف کننده ها نتیجه دلخواه را تامین نکنند، ممکن است نیاز به بهره گیری ازسیستم ارتودنسی ثابت معمول با براکت و سیم جهت تنظیم نهایی موقعیت دندانها باشد. بعد از پایان درمان، نگهدارندههای استاندارد مورد نیاز خواهند بود. این نگهدارندهها برای حفظ دندانها در موقعیت نهایی طرحریزی شدهاند و مانع برگشت دندانها به موقعیت اولیه میگردند.
هزینه ارتودنسی نامرئی نیز مانند هر روش ارتودنسی دیگری به پیچیدگی مشکل و دوره و مدت زمان درمان بستگی دارد. البته چنانچه حرکت جزیی دندان مد نظر باشد، ارتودنسی نامرئی ارزانتر خواهد بود. به طور میانگین هزینه سیستم ارتودنسی نامرئی ۲ تا ۲/۵ برابر سیستم معمول ثابت میباشد.
پلاک های ارتودنسی متحرک در دهان های ارتودنسی، به دو دلیل مهم بکار می روند:
حرکت های تک دندانی یا گسترش عرض فک بالا در سنین کودکی
درمان های ارتوپد یک فکی یا به اصطلاح درمان های فانکشال
مزیت عمدهای پلاک های پلاک های ارتودنسی متحرک ، قابل برداشتن و گذاشتن آنها می باشد. بنابراین بیمار می تواند در موقع غذا خوردن آن ها را از دهان خارج کرده و بعد از غذا خورد آن را در داخل دهان بگذارد.
مشکل اصلی پلاک های ارتودنسی متحرک در این است که برای بدست آوردن نتیجه، بیمار باید مدتی آنها را استفاده کند.
آیا استفاده از پلاک های ارتودنسی متحرک درد دارد؟
خیر، استفاده از پلاک های ارتودنسی متحرک باعث ایجاد درد در بیماران نمی شود. اگرچه ممکن است در هنگام فعال کردن فنرها و پیچ ها در ابتدا درد مختصری وجود داشته باشد ولی به طور کلی استفاده از این پلاک های ارتودنسی متحرک درد ندارد.
مشکل استفاده از این پلاک های ارتودنسی متحرک چیست؟
مشکل عمده در استفاده، همکاری بیمار در استفاده از این پلاک های ارتودنسی متحرک می باشد. در روزهای اول استفاده ترشح بزاق زیاد شده و صحبت کردن و قورت دادن آب دهان مشکل می شود ولی بعد از چند روز استفاده، بیمار به پلاک های ارتودنسی متحرک عادت می کند.
نحوه ساختن این پلاک های ارتودنسی متحرک چگونه است؟
در مرحله اول از بیمار توسط مواد مخصوص قالبگیری می شود و سپس قالب مورد نظر به لابراتور ارسال می شود. با توجه به طرح درمان پلاک ارتودنسی متحرک مورد نظر ساخته می شود.
آیا می توان به جای درمان های ثابت از پلاک های ارتودنسی متحرک استفاده کرد؟
خیر، پلاک های ارتودنسی متحرک امکان کنترل دندان در سه بعد فضا را به صورت دقیق ندارند و نمی توانند باعث ایجاد رابطه دقیق دندان ها شوند. اگرچه می توان برای حرکت های یک یا چند دندان به صورت محدود از آنها استفاده نمود ولی امکان کنترل همه دندانها و ایجاد روابط دقیق دندانی با آنها وجود ندارد.
جنس این پلاک های ارتودنسی متحرک از چه مواردی است؟
معمولا این پلاک های ارتودنسی متحرک دارای یک بیس آکریلی هستند و اجزاء فلزی درون آنها قرار می گیرد تا باعث افزایش گیر این پلاک ها شود.
نحوه شستن این پلاک های ارتودنسی متحرک چگونه است؟
بهتر است بعد از غذا خوردن و مسواک زدن پلاک های ارتودنسی متحرک هم شسته شوند. می توان آنها را با آب خالی شست و علاوه بر آن امکان شستشوی آنها با مواد شستشو دهنده مانند مایع ظرف شویی هم هست، البته قرص های مخصوصی نیز وجود دارند که بیمار می تواند پلاک ارتودنسی متحرک را داخل لیوان بگذارد و قرص را داخل آن بگذارد تا پلاک تمیز شود.
معمولا چه مدت در طول روز باید از این پلاک های ارتودنسی متحرک استفاده کرد؟
پلاک های ارتودنسی متحرک باید حتی الامکان در تمامی ساعات جز زمان غذا خوردن و مسواک زدن استفاده شوند، حتی در هنگام خواب نیز باید از آنها استفاده کرد.
پلاک های ارتودنسی متحرک فانکشنال چه کاری انجام می دهند؟
این پلاک های ارتودنسی متحرک در مواردی که به شکل فکی در بیمار وجود نداشته باشد، مورد استفاده هستند. پلاک های فانگشنال با تغییر موقعیت فک و با استفاده از عضلات بیمار باعث اصلاح ناهنجاری های فکی می شوند. معمولا این پلاک های ارتودنسی متحرک در مواردی که فک پایین عقب رفته باشد مورد استفاده قرار می گیرند. نوع دیگری از این پلاک ها در مواردی که فک پایین جلو باشد همراه با دستگاههای خارج دهانی در صدد ناهنجاری ها به بیمار کمک می کند.
پلاک های نگهدارنده ارتودنسی متحرک درپایان درمان هم از همچنین نوع پلاک ها هستند؟
اگرچه جنس و نحوه ساخت پلاک های نگهدارنده مانند پلاک های ارتودنسی متحرک می باشد ولی وظیفه درمانی آنها متفاوت است. پلاک های نگهدارنده وظیفه نگه داشتن دندان ها را در موقعیت نهایی بر عهده دارند و معمولا باعث حرکت دادن دندان ها نمی شوند. برعکس پلاک های ارتودنسی متحرک فعال دارای اجزایی هستند که باعث حرکت دندان ها به موقعیت مورد نظر می شود.
بریسهای ارتودنسی متحرک عملکرد خود را با وارد کردن فشار آرام و کنترل شده به دندانها جهت حرکت دادن آنها به سمت موقعیت مناسب انجام میدهند. مزیت استفاده از بریسهای ارتودنسی متحرک مربوط به امکان خارج کردن آنها برای غذا خوردن و تمیز کردن میباشد. علاوه بر این، در صورتیکه قصد دارید در یک ملاقات مهم یا مهمانی رسمی شرکت کنید، میتوانید بریسهای ارتودنسی متحرک را از دهان خود خارج کنید. به هر حال، این ابزارها به میزان بریسهای سنتی و ثابت اثربخشی ندارند. به همین خاطر لازم است متخصص ارتودنسی با بررسی شرایط درباره نوع مناسب ارتودنسی به شما راهنمایی لازم را ارائه نماید.
کاربرد بریسهای ارتودنسی متحرک
حفظ فضا
کاهش مشکل پیشدندانی (که با بهبود ظاهر صورت فرد همراه است)
کمک به رشد مناسب دندانها
حرکت دندانها به سمت موقعیت مناسب
در چه مواردی استفاده از بریسهای ارتودنسی متحرک مناسب است؟
مشکلات ساده مربوط به نامرتبی یک یا چند دندان را میتوان با هدایت آنها به سمت موقعیت صحیح از طریق بریسهای ارتودنسی متحرک درمان کرد. علاوه بر این تمام افرادی که سن آنها بالاتر از ۷ سال است میتوانند از بریسهای ارتودنسی متحرک با طول درمان تقریبی بین ۶ تا ۹ ماه استفاده کنند. به هر حال، باید همیشه به خاطر داشته باشید موفقیت درمان با استفاده از بریسهای ارتودنسی متحرک به رعایت دقیق توصیهها و نکات پزشک معالج توسط بیمار بستگی دارد.
به هر حال، استفاده از بریسهای ارتودنسی متحرک برای همه افراد مناسب نیست و به همین خاطر لازم است فرد قبل از تصمیمگیری نهایی درباره مناسب بودن این درمان برای خود، با متخصص ارتودنسی صحبت کند. در واقع بریسهای متحرک بیشترین تاثیر را برای مشکلات ارتودنسی خفیف و متوسط دارد. این درمان برای حرکت افقی دندانها (به سمت راست یا چپ)) مناسب است، اما اثربخشی لازم را برای اصلاح موارد چرخش دندانها به داخل یا خارج ندارد. به این ترتیب مشکلات شدید مربوط به ازدحام دندانها، فضای زیاد بین دندانها یا مشکلات شدیدد نامرتبی آنها بهتر است با بریسهای ارتودنسی سنتی و ثابت درمان شوند. از این طریق متخصص ارتودنسی توانایی بیشتری برای کنترل حرکت دندانها در اختیار خواهد داشت.
انواع بریسهای ارتودنسی متحرک
ابزارهای فانکشنال (FUNCTIONAL APPLIANCE)
یک ابزار فانکشنال در واقع بریس متحرکی است که بطور همزمان بر روی دندانهای بالا و پایین استفاده میشود. امروزه انواع مختلف این ابزارها ساخته شده و برای استفاده افراد قابل دسترسی است.
توین بلاک
این ابزار عبارت از بریسهای ارتودنسی متحرک است که برای ایجاد هماهنگی در فک مورد استفاده قرار میگیرد. توین بلاک به عنوان یک ابزار قوی میتواند مشکل اورجت دندان را در نوجوانان کاهش داده و برای مثال از ۱۰ میلیمتر به استاندارد ایدهآل ۴ میلیمتر در طول ۶ تا ۹ ماه برساند. به این ترتیب لازم است فرد طبق توصیه متخصص ارتودنسی به صورت تمام وقت این ابزار راا برای مدت ۹ تا ۱۲۲ ماه استفاده کند.
با توجه به اینکه این ابزار ارتودنسی متحرک از قدرت عضلات جویدن غذا در دهان استفاده میکند، لازم است فرد در طول یک دوره زمانی مشخص از آن بطور تمام وقت استفاده کند. به هر حال، در صورتیکه با خستگی فک در هنگام استفاده از این ابزار مواجه شدید، به سادگی میتوانید بریس ارتودنسی متحرک را برای یک مدت زمانی کوتاه از دهان خارج کرده و به فک خود استراحت دهید.
توین بلاک به نحوی طراحی شده که امکان غذا خوردن در هنگام استفاده از آن برای بیمار وجود داشته باشد. با این وجود اگر در ابتدا غذا خوردن با این ابزار ارتودنسی متحرک برای شما دشوار بود، میتوانید در هنگام صرف غذا آن را از دهان خود خارج کنید.
پلاکهای ارتودنسی متحرک و نگهدارندهها
پلاکهای ارتودنسی متحرک و نگهدارندهها بطور معمول برای حفظ نتایج ارتودنسی پس از تکمیل درمان مورد استفاده قرار میگیرند. اکثر نگهدارندههای ارتودنسی را میتوان برای غذا خوردن و تمیز کردن از دهان خارج کرد، اما لازم است بیمار تا حد ممکن از آنها پس از تکمیل درمان ارتودنسی متحرک استفاده کند تا به این ترتیب ساختار جدید تشکیل شده برای دندانها و طرح لبخند خود را حفظ نماید.
فضا نگهدار ارتودنسی متحرک
از بین رفتن پیش از موعد دندان شیری میتواند مشکلات متعدد برای رشد دندانهای دائمی ایجاد کند. به غیر از مشکلات عادی ایجاد شده در ارتباط با غذا خوردن و صحبت کردن، فاصله ایجاد شده در این شرایط میتواند باعث شود سایر دندانها به سمت فضای خالی حرکت کرده و مسیر رشد دندانهای دائمی را مسدود کنند. این شرایط در نهایت باعث نامرتبی دندانها میشود. به این ترتیب استفاده از فضا نگهدار ارتودنسی متحرک در محل فضای خالی بین دندانها میتواند در پیشگیری از این مشکلات نقش موثر داشته باشد.
مراقبت از بریسهای ارتودنسی متحرک
این ابزارها میبایست طبق توصیه متخصص ارتودنسی استفاده شده و فقط برای تمیز کردن یا انجام فعالیتهای ورزشی دارای تماس مستقیم از دهان خارج شوند. همواره لازم است بیمار بلافاصله پس از خارج کردن این بریسهای ارتودنسی متحرک از دهان آنها را در جعبه مخصوص قرار دهد تا به این ترتیب از وارد شدن آسیب به آنها یا گم شدن احتمالی بریسها جلوگیری کند.
بریسهای ارتودنسی متحرک میبایست حداقل دو بار در روز تمیز شوند. انجام این کار از طریق استفاده از یک مسواک با موهای نرم و خمیردندان برای پاک کردن مواد غذایی باقیمانده بر روی بریس امکانپذیر است. به این منظور لازم است سینک ظرفشویی به میزان کافی با آب پر شود تا از شکسته شدن این ابزارهای ارتودنسی متحرک در صورت افتادن آنها از دست جلوگیری گردد. علاوه بر این بیمار میتواند هر دو روز یک بار از یک محلول مخصوص برای ضدعفونی کردن بریسهای ارتودنسی متحرک استفاده کند.
در هنگام استفاده از بریسهای ارتودنسی متحرک لازم است از مصرف مواد غذایی خاص شامل غذاهای چسبنده، سفت، بسیار شیرین و نیز آدامس خودداری شود. مصرف این غذاها میتواند باعث وارد شدن آسیب به بریسهای یا چسبیدن آنها به ابزارهای ارتودنسی شده و در نتیجه این شرایط فرآیند ایجاد پوسیدگی در دهان آغاز میشود.
از مصرف نوشیدنیهای گازدار و اسیدی خودداری کنید. این نوشیدنیها شامل انواع نوشابههای گازدار و آب میوه هستند. در واقع مصرف این نوشیدنیها میتواند باعث وارد شدن آسیب دائمی به مینای دندان شود. در هر حال بهتر است از آب به عنوان یک نوشیدنی سالم استفاده شود!
سعی کنید بریسهای ارتودنسی متحرک را بطور تمام وقت استفاده کنید. خارج کردن این ابزارها از دهان در هنگام غذا خوردن نمیتواند در فرآیند درمان شما اختلال ایجاد کند، اما مطمئناً این فرآیند را با تاخیر مواجه خواهد کرد.
شما میتوانید بریسهای ارتودنسی متحرک را با مسواک نرم و خمیردندان شستشو دهید. علاوه بر این لازم است این ابزارها با محلول مخصوص برای ۴ یا ۵ بار در هفته ضدعفونی شوند.
در بهترین حالت لازم است بریسهای ارتودنسی متحرک در هنگام ورزش کردن از دهان خارج شوند. به این منظور شما میتوانید بریسهای خود را در یک جعبه مخصوص به منظور حفاظت از آنها قرار دهید. به خاطر داشته باشید لازم است نام خود را بر روی جعبه نگهداری بریس ارتودنسی متحرک بنویسید.
معمولاً به افراد توصیه میشود هنگام نواختن سازهای بادی بریسهای ارتودنسی متحرک را از دهان خود خارج نمایند.
معایب استفاده از بریسهای ارتودنسی متحرک
درمان با بریسهای ارتودنسی متحرک نیازمند مسئولیتپذیری و پشتکار بیمار برای استفاده از آنها است. به این ترتیب بیمار میبایست از این بریسها بطور تمام وقت به غیر زمان غذا خوردن، مصرف نوشیدنی، مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن استفاده کند. این شرایط به معنی اینست که اگر شما باز گرداندن بریسهای ارتودنسی متحرک را به دهان خود پس از انجام این فعالیتها فراموش کنید، پیشرفتی در فرآیند درمان شما ایجاد نخواهد شد. بطور مشابه، در صورتیکه به مقدار لازم از این بریسهای ارتودنسی متحرک استفاده نشود، دندانهای شما طبق برنامه تعیین شده به سمت موقعیت صحیح حرکت نخواهند کرد. در نتیجه این شرایط ممکن است شما با نتایج درمان غیر موفقیتآمیز یا یک دوره طولانی درمان مواجه شوید.
احساس ناراحتی برای چند روز اول استفاده از بریسهای ارتودنسی متحرک مسئلهای عادی است و قرار گرفتن مناسب این ابزارها در دهان و عادت کردن بیمار به استفاده از آنها ممکن است به چند هفته زمان نیاز داشته باشد.
ارتودنسی علم تصحیح روابط نامناسب فک و دندان و جفت و ردیف کردن دندانهای نامنظم جهت داشتن طرح لبخند زیبا است.
ارتودنسی درمانی مختص دوران نوجوانی نیست و بسیاری از بزرگسالان نیز حتی در سنین بالا از این درمان بهرهمند میشوند.پس بهتر است ابتدا کمی در مورد دندانها توضیح دهیم. دندانها در بسیاری از افراد در زاویه درست و فاصله مناسب از هم رویش نمیکنند. در بعضی افراد دندانها ممکن است خیلی نزدیک بههم یا روی هم رویش پیدا کنند و بدینترتیب نامرتب و شلوغ خواهند بود. نکته بعدی به تفاوت سایز فک و دندانها برمیگردد، یعنی امکان دارد فک کوچک بوده ولی دندانها بزرگ باشند که دراینصورت دندانها شلوغ بهنظر میرسند.
بطور کلی درمان های ارتودنسی بر حسب نوع دستگاهی که ارتودنتیست به کار می گیرد به دو نوع اصلی، ارتودنسی ثابت (Fix) و ارتودنسی متحرک (Removable) تقسیم می شوند.
منظور از این درمان ارتودنسی متحرک استفاده از پلاکهای متحرک می باشد که توسط خود بیمار در دهان قرار داده شده و در هنگام غذا خوردن از دهان خارج می شود؛ بنابراین نتیجه این درمانهاd ارتودنسی کاملا وابسته به همکاری بیمار است.
هدف اولیه از این درمان ارتودنسی اصلاح روابط ،موقعیت و اندازه فکین می باشد.پلاکها ممکن است تک فکی ویا دو فکی (روی هر دو فک بالا و پایین ) باشد .
این دستگاههای ارتودنسی همانطور که از نام آنها مشخص است، متحرک هستند و روی دندانها ثابت نمیشوند و بیمار میتواند در مواقع لزوم مانند غذا خوردن، مسواکزدن و… آنها را از دهان خارج کند و دوباره در دهان قرار دهد.
این دستگاههای ارتودنسی معمولا از اجزای سیمی و یک بخش آکریل ساخته میشوند که اجزای سیمی را به هم متصل میکند. همچنین در مواقع مورد نیاز میتوان از پیچهای ارتودنسی در این دستگاههای ارتودنسی استفاده کرد که معمولا در مواقع ایجاد فضا برای دندانها یا اصلاح تنگی عرض فک بالا یا پایین از آنها استفاده میشود.
این پلاکهای ارتودنسی از یک بخش اکریلی و یک سری اجزای سیمی تشکیل شده که پلاک را سر جای خود در دهان نگه می دارند . بخش فعال دستگاه یکسری فنر و یا پیچ می باشد که با فعال کردن انها باعث حرکت دندانها یا بزرگ شدن فکها می شود.
پلاکهای ارتودنسی دوفکی که حجیمتر هستند برای تغییر موقعیت و اندازه فک پایین استفاده می شود که با سطوح شیبدار تعبیه شده ، اینکار را انجام می دهند.
از انجا که هدف از این پلاکهای ارتودنسی متحرک اصلاح ساختار اسکلت می باشد ، حتما باید پیش از بلوغ استفاده شوند.البته بعد از بلوغ هم امکان استفاده از این پلاکها وجود دارد ولیکن تنها نتیجه آن حرکت دندانها است که تا حدود مشخصی امکان دارد و اگر مشکل ساختار و موقعیت فکها زیاد باشد نیاز به درمانهای جراحی در کنار ارتودنسی وجود خواهد داشت.
بیمار باید پلاکهای ارتودنسی متحرک را شبانه روز بجز مواقع غذا خوردن استفاده کند و معمولا 6 ماه زمان نیاز است تا مشکل بیمار اصلاح شود ، البته ممکن است بیمار در مرحله بعد نیاز به استفاده از پلاکهای ارتودنسی دیگری هم داشته باشد. در صورت اصلاح کامل مشکل فکی بیمار ، تا مدتی بیشتر باید بیمار حداقل شبها از پلاک استفاده کند تا نتایج درمان تثبیت شده و برگشت نکند.در این مرحله امکان حرکات محدود دندانها وجود دارد ولی به دست آوردن دندانهای کاملا صاف و منظم مستلزم درمانهای ارتودنسی ثابت می باشد.البته با پلاکهای متحرک امکان اصلاح بی نظمی های مختصر دندانها در هر سنی وجود دارد.
پلاکهای ارتودنسی متحرک باید بعد هر وعده غذا با مسواک و خمیر دندان تمیز شود.
این مورد را نیز باید ذکر کنم که گاهی برای اصلاح روابط و موقعیت فکها باید از دستگاههای خارج دهانی ارتودنسی استفاده کرد که به پلاکهای داخل دهان متصل می شوند.
البته در پایان درمان ارتودنسی ثابت نیز برای تمام بیماران از پلاکهای متحرک استفاده می شود که اینها اصطلاحا پلاکهای نگهدارنده نام دارند و هدف از انها تنها حفظ دندانهای مرتب شده درر موقعیت جدید و جلوگیری از برگشت نتایج درمان ارتودنسی می باشد.در واقع بعد از حرکت دندانها، الیاف لثه و بافتهای نگهدارنده که مثل کش می مانند کشیده می شوند که باید به مرورر زمان با وضعیت جدید منطبق شده و از برگشت نتایج درمان ارتودنسی جلوگیری شود.
پلاک ارتودنسی متحرک برای چه کسانی لازم است؟
پلاکهای متحرک ارتودنسی برای درمان ناهنجاریهای ساده فک و صورت و دندانها استفاده میشوند. جایی که فقط لازم است دندانها اندکی مرتب شوند و به جابه جایی کاملی نیاز ندارند. به طور مثال ممکن است دندانهای جلویی فک بالای شما اندکی بیرون زده باشد و میتوان با این پلاکهای ارتودنسی زاویه دندانها را تغییر داد و آنها را مرتب کرد. برای استفاده از این پلاکهای ارتودنسی به طور معمول میتوانید به دندانپزشک عمومی مراجعه کنید.
هنگامی که درمان ارتودنسی دندانهای شما به پایان رسید، باید به دندانها فرصت داد تا در موقعیت جدید تثبیت شوند. در این زمان دندانپزشک یک پلاک متحرک را برایتان تجویز خواهد کردد که باید چند ماه از آن استفاده کنید. این پلاک ارتودنسی متحرک ، دندانها را در موقعیت جدید حفظ میکند تا الیاف لثهای و استخوان کافی در اطراف ریشهشان تشکیل شود و در موقعیت جدید تثیبیت شوند.
مزایا دستگاه ارتودنسی متحرک
دستگاه های ارتودنسی متحرک قابلت خارج شدن از دهان را داشته و بیمار هر زمانی اراده کند می تواند این کار را انجام دهد، در صورتی براکت ها این گونه نیستند و بعد از قرار گرفتن در دهان، خروج آن بدون کمک متخصص ارتودنسی ممکن نیست. ولی بیمار باید توجه داشته باشد که اگر دوست دارد نتیجه دلخواه خود را بگیرد، دستگاه متحرک را فقط هنگام خوردن غذا و تمیزز کردن دندان ها باید خارج کرده و سپس بالافاصه در دهان قرار دهد.اگر کمتر از زمان مورد نظر در دهان قرار داشته باشند، درمان ارتودنسی طولانی تر خواهد بود.
افرادی که از ارتودنسی متحرک استفاده می کنند کمتر نیاز به مراجعه به ارتودنتیست پیدا می کنند تا کسانی که از براکت ها استفاده می کنند. البته ناگفته نماند که این نوع درمان گران تر از ارتودنسی با استفاده از براکت ها می باشد ولی نکته حائز اهمیت اینجا ست که راحتی آن قیمت بالای را کمرنگ تر می کند.
هزینه ارتودنسی
هزینه درمانهای ارتودنسی بستگی به میزان مشکل و نوع ارتودنسی دندان دارد. در صورتیکه درمانهای مرحله اول با پلاکهای متحرک انجام شود هزینه و قیمت این درمان کمتر خواهد بود، البته بسته به شدت مشکل و تعداد پلاکهای ارتودنسی مورد استفاده این هزینه متفاوت خواهد بود.